د روغتیا نړیوال سازمان وايي چې په افغانستان کې د کلونو جګړو او شخړو د دې هیواد د ټولنې رواني روغتیا ته جدي زیان رسولی دی چې ډیری یې د خپګان، اضطراب، د زیان وروسته فشار اختلالاتو او نورو ناروغیو سره مخ کړي دي.
دې سازمان په یوه راپور کې ویلي چې د هیواد په ۳۴ ولایتونو کې ډیری روغتونونه لا هم د رواني روغتیا ځانګړي خدمات نلري.
د دې تشې د ډکولو لپاره، د روغتیا نړیوال سازمان وايي چې دوی یوه ازمایښتي پروژه پیل کړې ده ترڅو د رواني روغتیا حاد څانګې په ټاکل شویو روغتونونو کې مدغم کړي او د اروپایي اتحادیې په مرسته، د ژوند بدلوونکي رواني روغتیا او رواني ټولنیز ملاتړ پروګرامونه هغو کسانو ته ورسوي چې ډېره اړتیا ورته لري.
په راپور کې راغلي چې د دې هدف لپاره، په بامیان، بدخشان، فراه او نیمروز ولایتونو کې اته بستریز روغتونونه او د کندهار ولایت په عینو مینې روغتون کې د ۲۰ بسترونو ظرفیت لرونکی لوی مرکز جوړ شوی دی.
د سازمان په وینا، د دې مرکزونو د جوړولو هدف هغو خلکو ته د اړتیا وړ پاملرنې چمتو کول دي چې پخوا یې رواني روغتیا خدماتو ته لاسرسی نه درلود.
د روغتیا نړیوال سازمان په راپور کې ویل شوي، “د اروپايي اتحادیې د تمویل په مهربانۍ، دا خدمات نه یوازې د نښو نښانو درملنه کوي بلکې د خلکو سره د دوی د ژوند د بیا رغولو، د خپلو عزیزانو سره د بیا نښلولو، د هیله مندۍ او بشپړتیا احساس بېرته ترلاسه کولو کې مرسته کوي.” “د دې خدماتو ساتنه او پراختیا اړینه دي ترڅو ډاډ ترلاسه شي چې ډیری افغان ټولنې هغه ملاتړ ته لاسرسی ولري چې دوی یې وړ دي.”
په داسې حال کې اډوین سینیزا سلواډور، د روغتیا نړیوال سازمان استازی او په افغانستان کې د روغتیا نړیوال سازمان د ماموریت مشر، وايي: “دا کیسې په افغانستان کې د روغتیا نړیوال سازمان د رواني روغتیا او رواني ټولنیز ملاتړ پروژې ژوند بدلوونکي اغیزې ښیې. اوس مهال، سازمان د ۲۰۲۵ کال د نومبر تر پایه پورې د پنځو مدغم خدماتو، کورني او بهرني ناروغانو ساتلو توان لري. په هرصورت د دې ژوند ژغورونکو خدماتو راتلونکی ناڅرګند پاتې دی او همدا راز د پاتې ۲۷ ولایتونو روغتونونو ته چې ډیری یې د روغتیا بیړني حالت پروژې لاندې فعالیت کوي د دوی د خدماتو د پراختیا امکان نامعلوم دی.
دا په داسې حال کې ده چې په هېواد کې یو شمېر ډاکټران وايي چې د شخړو او جګړو سربېره، ستونزمن اقتصادي وضعیت او فقر، په ځانګړې توګه د طالبانو د واکمنۍ له راستنیدو وروسته، د ټولنې رواني حالت تر فشار لاندې راولي.
دا ډاکټران وايي چې د هیواد یو شمېر وګړي حتی د اوسنیو شرایطو له امله له ژوند څخه ناهیلي شوي دي.