در سایه محدودیت‌های آموزشی برای مهاجران بدون مدرک در ایران، یک زن مهاجر با نام مستعار «معروفه» به‌گونه پنهانی صنف آموزشی برای کودکان محروم از مکتب ایجاد کرده است.
معروفه، آموزگار می‌گوید: «چند پسر و دختر که مکاتب ایران آن را نمی گیرد به خاطر نداشتن مدرک و این که مهاجر استند و غیر قانونی هستی به این خاطر که کودکان نباید قربانی مهاجرت خانواده اش شوند این صنف را راه اندازی کردم.»
معروفه می‌گوید تمامی کودکانی که نزد او آموزش می‌بینند، از خانواده‌هایی‌اند که به دلیل نداشتن مدرک اقامتی، از رفتن به مکتب محروم مانده‌اند.
معروفه، آموزگار گفت: «اگر نمی‌توانند تا صنف دوازده درس بخوانند و نمی‌توانم تا صنف دوازده درس بتم حد‌اقل سواد یاد گیری خواند و نوشتن را برای شان آموزش دادیم که بتوانند به مشکل خود رسیدگی کنند.»
کودکان، به‌ویژه دختران، از این فرصت خوشحال‌اند، اما در دل آرزوی دسترسی قانونی به آموزش در مکتب‌های رسمی را دارند.
سارا، دانش آموز می‌گوید: «از زمانی که اینجا آمدیم نوشتن درس خواندن را یاد گرفتیم اول یاد نداشتیم ولی بازهم خوش دارم که مکتب برم درس بخوانم.»
بر بنیاد آمارهای رسمی منتشرشده از سوی مقام های ایرانی، تا اوایل سال ۱۴۰۴، حدود ۲ میلیون شهروند افغانستان بدون مدرک در ایران زندگی می‌کنند.
همچنین، حدود ۴.۵ میلیون مهاجر دارای اقامت قانونی در این کشور حضور دارند.مهاجرانی که مدرک ندارند، در کنار دیگر موارد، از رفتن به مکتب و دانشگاه نیز محروم هستند.
